Dotyczy ochrony danych osobowych RODO

Wprowadzenie w 2018 roku przepisów o ochronie danych osobowych skutkuje koniecznością wyrażania zgody przez osoby starające się o pozyskanie działki na przetwarzanie danych osobowych. Podpisanie umowy z Zarządem ROD o dzierżawę wiąże się z koniecznością przetwarzania ich danych osobowych przez Zarząd. W związku z tym osoby starające się o dzierżawę MUSZĄ wyrazić pisemną zgodę na przetwarzanie ich danych osobowych.

Porady prawne

Nowa ustawa z dnia 13 grudnia 2013r. o rodzinnych ogrodach działkowych wprowadziła wiele istotnych zmian w zakresie prawa do działki oraz członkostwa w stowarzyszeniach ogrodowych. W świetle tych przepisów powstały nowe uwarunkowania w prawie do pozyskiwania działki w rodzinnych ogrodach działkowych.

Musimy tutaj zaznaczyć, że przedstawione poniżej porady stanowią jedynie przewodnik sposobu postępowania w konkretnej sytuacji, co nie zwalnia czytelnika z obowiązku dokładnego zapoznania się z aktualnymi przepisami zawartymi w ustawie, statucie PZD i regulaminie ROD oraz konsultacji z zarządem ROD w interesującym go zakresie tematycznym.

Na wstępie kilka ważnych ustaleń, które wnosi ustawa, a które są niezbędne do zrozumienia przedstawionych dalej porad:

1. Działkowcem jest pełnoletnia osoba fizyczna uprawniona do korzystania z działki w rodzinnym ogrodzie działkowym na podstawie prawa do działki (prawa dzierżawy działki).
2. Działkowiec nie jest właścicielem działki, a jedynie użytkownikiem na podstawie prawa użytkowania (prawem tym jest umowa dzierżawy działkowej). W świetle prawa nie może więc działki w ROD sprzedać, kupić lub pozostawić jej w spadku. Tym samym nie może całkowicie sam decydować o tym, komu ją przekazuje.
3. Ustawa wnosi rozdzielenie prawa do działki od przynależności organizacyjnej (w naszym ROD od PZD - Polskiego Związku Działkowców). Dlatego też działkowiec nie musi być członkiem stowarzyszenia ogrodowego prowadzącego ROD. Może ograniczać się jedynie do korzystania z działki oraz realizacji swoich obowiązków, czyli przestrzegania regulaminu i uiszczania opłat ogrodowych. W takiej sytuacji nie posiada jednak uprawnień w zakresie uczestniczenia w procesie zarządzania ogrodem i musi podporządkować się decyzjom walnego zebrania ROD.
4. Prawo do działki może mieć tylko jedna osoba. Wyjątkiem są małżeństwa, gdzie oboje małżonkowie mogą mieć wspólne prawo do jednej działki. Jest to jedyny wyjątek. Nie można więc przenieść prawa do dzierżawy działkowej na dwie osoby, które nie są małżeństwem nawet, jeżeli są to osoby bliskie.
5. Ustawa zabezpiecza prawa najbliższej rodziny na wypadek śmierci działkowca. Ogólnie rzecz ujmując, gwarantuje prawo do działki w pierwszej kolejności rodzinie zmarłego.

Bardzo dobrym opracowaniem wyjaśniającym wiele prawnych kwestii jest "Przewodnik po ustawie" opracowanym przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców (Patrz w menu Prawo->ABC ustawy).

1. Pozyskanie prawa do tzw. "wolnej" działki.
   1. Należy zwrócić się do Zarządu z pytaniem, czy taka "wolna" działka znajduje się na terenie ROD. Pod pojęciem wolnej działki rozumiemy działkę, która nie posiada prawnego użytkownika.
   2. Pobrać od Zarządu lub z naszej strony internetowej stosowną do sytuacji: "Umowę dzierżawy działkowej" lub "Umowę dzierżawy działkowej z odkupem". Umowa z odkupem ma zastosowanie w przypadku, gdy Zarząd pozyskał zagospodarowaną już działkę i wymagane jest uiszczenie poprzedniemu właścicielowi lub jego rodzinie zapłaty za istniejące na tej działce zasadzenia oraz inną infrastrukturę ogrodową.
   3. Jeżeli pozyskaniem działki zainteresowane jest małżeństwo, umowę mogą podpisać oboje (wówczas pobieramy: "Umowę dzierżawy działkowej z małżonkami" lub "Umowę dzierżawy działkowej z małżonkami z odkupem").
   4. Wypełnić, podpisać i złożyć umowę dzierżawy do Zarządu.
   5. Zarząd na swoim zebraniu rozpatruję umowę i podejmuje uchwałę o wyrażeniu zgody na podpisanie jej przez reprezentujących go prezesa i drugiego członka zarządu.
   6. W przypadku nie wyrażenia zgody, Zarząd musi pisemnie umotywować swoją decyzję i przekazać ją zainteresowanemu.
   7. Po podpisaniu umowy dzierżawy działkowej zainteresowany wnosi opłaty:
      1. ogrodową w wysokości 0.20 zł za metr kwadratowy;
      2. jednorazową podwyższoną opłatę ogrodową dla nowych działkowców (dawniej tzw. wpisowe) w wysokości 600 zł.
   8. W celu stania się pełnoprawnym działkowcem, nowy dzierżawca (dzierżawcy) działki może wystąpić do Zarządu z wnioskiem o członkostwo w PZD. W tym celu należy pobrać i wypełnić "Deklarację wstąpienia w poczet członków PZD". Po pozytywnym rozpatrzeniu deklaracji przez Zarząd ROD należy opłacić składkę członkowską w wysokości 6 zł na rok.
2. Pozyskanie prawa do działki od innego działkowca poprzez przeniesienie praw dzierżawy.
   1. W przypadku, gdy zainteresowany pozyskaniem działki znajdzie działkowca posiadającego prawo dzierżawy działki, który chce ją przekazać, musi podpisać z nim umowę przeniesienia prawa dzierżawy.
   1. W zależności od sytuacji, pobieramy z naszej strony odpowiedni wariant takiej umowy: "Umowa przeniesienia praw do działki dla 1 osoby" lub "Umowa przeniesienia praw do działki dla 2 osób" gdy działkę chce przejąć małżeństwo.
   2. Jeżeli wyposażenie działki (zasadzenia, altanę, itp.) pozyskujemy od działkowca w postaci darowizny, korzystamy wówczas z innej postaci umowy: "Umowa przeniesienia praw do działki w formie darowizny dla 1 osoby" lub "Umowa przeniesienia praw do działki w formie darowizny dla 2 osób".
   3. Umowę sporządzamy w trzech egzemplarzach - jeden dla Zarządu ROD i po jednym dla zbywającego i nabywcy.
   4. Należy pamiętać, że umowę trzeba podpisać w obecności notariusza, który poświadcza na tej umowie tożsamość osób podpisujących. Koszty notarialne ponosi ubiegający się o działkę.
   2. Nabywający prawo do działki składa do zarządu ROD wniosek o zatwierdzenie umowy przeniesienia prawa (do pobrania: "Wniosek o zatwierdzenie umowy przeniesienia praw do działki") i dołącza do niego jeden egzemplarz umowy.
   3. Podane w umowie przeniesienia prawa do działki terminy nie są terminami obowiązkowymi. Strony umowy, a więc zbywca i nabywca mogą dowolnie umawiać się co do terminów, a nawet samej zapłaty, czy nastąpi po podpisaniu umowy, czy na przykład dopiero po zatwierdzeniu tej umowy przez zarząd ROD.
   4. Od chwili złożenia wniosku Zarząd ma 2 miesiące na złożenie oświadczenia w przedmiocie zatwierdzenia (lub odmowy), które powinno przyjąć formę uchwały. Jeżeli w tym terminie nie zapadnie żadna uchwała, to przeniesienie praw do działki będzie uważane za zatwierdzone.
   5. Stowarzyszenie ogrodowe może odmówić zatwierdzenia, ale tylko z ważnych powodów. Dlatego taka uchwała będzie musiała być uzasadniona i mieć formę pisemną pod rygorem nieważności (ustawa: art. 41 ust. 4). Odmowa jest również możliwa, gdyby był inny kandydat oczekujący na działkę, który wówczas miałby obowiązek zapłacić ustalone wynagrodzenie ustępującemu działkowcowi w terminie 2 tygodni. Jeśli tego nie uczyni, nastąpi automatyczne zatwierdzenie przeniesienia praw do działki na wskazaną przez działkowca osobę (ustawa: art. 41 ust. 5).
   6. Zarząd ROD nie może wskazać – w powyższym trybie – kandydata do przejęcia działki, jeżeli umowa o przeniesieniu praw do działki została zawarta pomiędzy działkowcem a jego osobą bliską.
   7. Po Zatwierdzeniu przez Zarząd ROD umowy przeniesienia praw dzierżawy nowy działkowiec wnosi opłaty:
      1. jednorazową podwyższoną opłatę ogrodową dla nowych działkowców (dawniej tzw. wpisowe) w wysokości 600 zł,
      2. ogrodową w wysokości 0.20 zł za metr kwadratowy, o ile nie została już opłacona przez poprzedniego działkowca.
   8. Jeżeli nowy działkowiec wyraża chęć zostania członkiem PZD, może złożyć wniosek o członkostwo w PZD (do pobrania: "Deklaracja wstąpienia w poczet członków PZD") i opłacić składkę członkowską w wysokości 6 zł/rok. Małżonkowie wnoszą tylko jedną opłatę.
   9. Na uwagę zasługuje sprawa płacenia podatku od kupna/sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce. Odpowiedzi na pytanie, czy jesteśmy zobowiązani zapłacić jakieś podatki nie znajdziemy wprost w przepisach prawa. Możemy ją odnaleźć poprzez wykładnie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności poprzez Interpretacje Dyrektorów Izb Skarbowych występujących w imieniu Ministra Finansów. Zgodnie z interpretacjami, wydawanymi w sprawach indywidualnych działkowiec jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce. Potwierdził to nawet Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 26 lutego 2013 r. Czytaj więcej tutaj.
   10. Kupujący powinien zapłacić 2% podatek PCC. Nabywca winien bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, PCC-3, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
3. Pozyskanie prawa do działki współmałżonka po zmarłym działkowcu.
   1. W razie śmierci działkowca prawo do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada automatycznie drugiemu małżonkowi.
   2. W przypadku, gdy małżonek zmarłego działkowca nie posiadał prawa do działki, może w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci działkowca złożyć do zarządu ROD oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny do działki. W tym celu powinien wypełnić takie oświadczenia (do pobrania "Oświadczenie o wstąpieniu w prawa do działki po zmarłym współmałżonku") i złożyć je do Zarządu. Na podstawie tego oświadczenia, Zarząd ROD podejmuje uchwałę o wstąpieniu małżonka w stosunek prawny wynikający z prawa do działki po zmarłym działkowcu. Odpis uchwały Zarząd doręcza zainteresowanemu. Uchwała ta jest wiążąca i nie wymaga podpisywania odrębnej umowy o dzierżawę działki.
   3. Do oświadczenia należy dołączyć jako załącznik odpis aktu zgonu małżonka.
   4. Nowy działkowiec wnosi jednorazową podwyższoną opłatę ogrodową dla nowych działkowców (dawniej tzw. wpisowe) w wysokości 600 zł, oraz opłatę ogrodową w wysokości 0.20 zł za metr kwadratowy, o ile nie została już opłacona przez zmarłego działkowca.
   5. Jeżeli nowy działkowiec wyraża chęć zostania członkiem PZD, może złożyć wniosek o członkostwo w PZD (do pobrania "Deklaracja wstąpienia w poczet członków PZD" na naszej stronie) i opłacić składkę członkowską w wysokości 6 zł/rok o ile nie została już opłacona.
4. Pozyskanie prawa do działki członka rodziny zmarłego działkowca.
   1. Jeżeli zmarły działkowiec nie posiadał współmałżonka, jego osoby bliskie mają prawo w ciągu 6 miesięcy złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny dzierżawy działkowej ("Wniosek osoby bliskiej o ustanowienie prawa po zmarłym działkowcu"). Należy je złożyć do Zarządu ogrodu i podpisać umowę dzierżawy działkowej.
   2. W przypadku, gdy zmarły pozostawał w związku małżeńskim, jednak małżonek nie jest zainteresowany działką – to roszczenie o działkę przypadnie pozostałym osobom bliskim zmarłego, czyli jego zstępnym (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnym (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwu, dzieciom rodzeństwa oraz osobom pozostającym z nim w stosunku przysposobienia (adoptowanym).
   3. Po upływie 6 miesięcy stanowiących termin na złożenie oświadczenia przez małżonka, zainteresowana osoba bliska ma kolejne 3 miesiące na złożenie takiego właśnie oświadczenia na ręce Zarządu ROD. ("Wniosek osoby bliskiej o ustanowienie prawa po zmarłym działkowcu"). Gdy oświadczenie zostanie złożone – wówczas po upływie powyższych 3 miesięcy osoba składająca oświadczenie stanie się pełnoprawnym działkowcem, o ile zostanie podpisana z nim umowa dzierżawy działkowej.
   4. Do oświadczenia należy dołączyć jako załącznik odpis aktu zgonu działkowca.
   5. W przypadku, gdy kilka osób bliskich zgłasza się po prawo do działki równocześnie i nie mogą dojść w tej kwestii do porozumienia, wtedy w postępowaniu nieprocesowym Sąd powinien rozstrzygnąć, któremu z nich przypadnie prawo do działki.
   6. Nowy działkowiec wnosi jednorazową podwyższoną opłatę ogrodową dla nowych działkowców (dawniej tzw. wpisowe) w wysokości 600 zł oraz opłatę ogrodową w wysokości 0.20 zł za metr kwadratowy, o ile nie została już opłacona przez zmarłego działkowca.
   7. Jeżeli nowy działkowiec wyraża chęć zostania członkiem PZD, może złożyć wniosek: "Deklaracja wstąpienia w poczet członków PZD" i opłacić składkę członkowską w wysokości 6 zł/rok.
5. Dopisanie współmałżonka do umowy o dzierżawę działki.
   1. Zainteresowany współmałżonek składa do zarządu wniosek o ustanowienie prawa do działki (do pobrania: "Wniosek małżonka o ustanowienie prawa do działki").
   2. Warunkiem nabycia prawa do działki w tym trybie jest uzyskanie zgody małżonka będącego już działkowcem. Nie ma bowiem podstaw by uznać, że ustawodawca dopuścił „zmuszanie” go do dzielenia się z małżonkiem prawem do działki, zwłaszcza jeżeli zważyć, że powoduje to również powstawanie współwłasności naniesień i nasadzeń na tej działce.
   3. Współmałżonek dopisany do umowy o dzierżawę działki nie wnosi żadnych dodatkowych opłat.
   4. Jeżeli dopisany współmałżonek wyraża chęć zostania członkiem PZD, może złożyć wniosek: "Deklaracja wstąpienia w poczet członków PZD" i opłacić składkę członkowską w wysokości 6 zł/rok, o ile nie dokonał tego już aktualny dzierżawca (małżonkowie będący członkami PZD opłacają jedną składkę członkowską).
6. Ustalenie prawa do działki po rozpadzie małżeństwa w wyniku rozwodu (w sytuacji gdy oboje byli współdzierżawcami).
   1. Po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu albo unieważnienia małżeństwa małżonkowie, na których rzecz wspólnie ustanowiono prawo do działki, w terminie 3 miesięcy od dnia ustania małżeństwa zawiadamiają stowarzyszenie ogrodowe o wspólnie podjętej decyzji, któremu z nich przypadło prawo do działki, albo przedstawiają dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa.
   2. Jeżeli małżonkowie nie dokonają tej czynności, stowarzyszenie ogrodowe wyznaczy im w tym celu dodatkowy termin, nie krótszy niż miesiąc, uprzedzając o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie.
   3. Po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, stowarzyszenie ogrodowe może pozostawić prawo do działki jednemu z byłych małżonków. Pozostawienie prawa do działki następuje poprzez rozwiązanie umowy w stosunku do drugiego z byłych małżonków.
   4. Zarząd dokonuje wypowiedzenia na piśmie pod rygorem nieważności, określając przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie.
7. Przeniesienia nieodpłatne prawa do działki na podstawie umowy darowizny.
   • Można w drodze umowy darowizny przenieść własność nasadzeń i urządzeń zarówno na osobę bliską, jak i na całkowicie obcą. Różnica w skutkach tych darowizn polega tylko i wyłącznie na wysokości opodatkowania. Korzystamy wówczas z "Umowy przeniesienia praw do działki w formie darowizny" odpowiednio dla 1 lub 2 osób.